Menno en Erwin about Nature and Science

November, de nevelmaand.

Een maand die de winter aankondigt, maar ook nog heel uitbundig de herfst kan laten zien. Als het een beetje zonnig zijn de luchten op zijn mooist. Helder en stralend, ons land heeft dan een licht dat voor ons normaal is.

Maar buitenlanders, en schilders en wie er maar een blik voor heeft valt die uitzonderlijke schoonheid op. Populieren en berken hebben hun blad al verloren, maar de eikenbladeren laten nog een grote variatie in kleur zien. Er zijn nog volop paddenstoelen, en we worden vaak verrast door een late tweede bloei...

De kern van wetenschap: vertrouwen in het kritisch omgaan met kennis

Op veel plekken staat de waardering van wetenschappelijke kennis onder druk. In Nederland doen wetenschappers het in elk geval nog beter dan journalisten en politici. Het vertrouwen in de wetenschap is de laatste tijd zelfs iets gestegen.

Maar er is wel een tweedeling. In 2025 heeft een derde van het publiek een groot vertrouwen, 15 procent geeft de wetenschap een onvoldoende. Slechts 20 % van het publiek vertrouwt de manier waarop journalisten wetenschap weergeven. En wat politici van wetenschap bakken vertrouwt nog geen 10%. Dat krijg je, als politici...

Blauwalgen zijn geen algen maar wel blauw; en ze zijn net zo bijzonder als vervelend

Omdat deze blauwgroene eencelligen zonlicht kunnen omzetten in energierijke stoffen en zuurstof (fotosynthese) werden ze ooit voor algen versleten. Maar in werkelijkheid zijn ze veel simpeler dan algen, het zijn eencelligen zonder celkern. Nu worden ze tot de cyanobacteriën gerekend.

De blauwe kleur komt door de stof fycocyanine. Cyanobacteriën scheiden gifstoffen af. Vooral bij wat hogere watertemperatuur en een teveel aan voedingstoffen levert dat problemen op als er “algenbloei” ontstaat. Voor kinderen, en honden, is dat regelrecht gevaarlijk. Ze kri...

De beste thee gaat per kilo

Thee is alleen thee als er Camellia sinensis op staat. Dat is de naam van de theeplant zoals die vooral in China en India, maar ook in Indonesië Kenia, Sri Lanka, Perzië en Turkije wordt verbouwd.

Met koffie is echte thee de meest gedronken warme drank op de wereld. Thee werkt bloeddrukverlagend en heeft meer gunstige inhoudsstoffen. Maar het is een sprookje dat er geen cafeïne in een kop thee zit. Het is alleen de helft van wat in een kop koffie zit.

De opmars van kru...

Wat is dat ‘s avonds voor een schril gepiep rond het huis?

Grote kans dat een huisspitsmuis in uw tuin rondloopt en zijn aanwezigheid kenbaar maakt. De huisspitsmuis is de meest voorkomende spitsmuis in ons land.

Alleen op Vlieland en Terschelling moeten ze het zonder doen. Spitsmuizen zijn helemaal geen muizen, maar horen tot de insecteneters, net als de mol en de egel. Wat wel klopt is dat ze een spitse, en heel bewegelijke snuit hebben. Een andere, veel voorkomende collega is de bosspitsmuis, op het oog helemaal niet zo verschillend.

Toch scheiden ti...

Oktober, vruchten en paddestoelen

Wijnmaand is traditioneel de bij naam van oktober, de achtste maand van de oude Romeinen. Nu zijn de meeste wijndruiven tegenwoordig al geoogst in oktober, op de ‘Spätleses’ en de ‘Eiswein’ na. Maar het is ontegenzeggelijk nog steeds de maand van de vruchten. Daaronder zijn veel boomvruchten als dennenappels en de noten van beuk, eik, hazelaar en kastanje.

Maar ook een grote variatie aan bessen, zoals meidoorn, vlier- en lijsterbes, maar ook een schoonheid als de vrucht van de kardinaalsmuts met zijn oranje zaden aan witte draden. Het is de tijd van...

Is lachen gezond?

In de middeleeuwen werd lachen als werk van de duivel gezien, en ook later hadden calvinisten iets tegen humoristen die tot lachen aanzetten, vooral als het over geestelijken ging. Nu kan je gerust op lachtherapie of lachyoga bedrijven.

Want het idee dat lachen gezond zou zijn lijkt gewonnen te hebben. Daar is niet zo heel veel bewijs voor. Of het moest zijn dat het lichaam tijdens het lachen pijnstillende stoffen aanmaakt als endorfine en dopamine. Glimlachen en lachen helpt bij het leggen van sociale contacten.

Veel lachen vindt plaats als...

Spanning is goed en stress verkeerd?

Zowel spanning als stress kunnen gezonde aspecten hebben, maar over het algemeen staat stress toch voor iets negatiefs. Natuurlijk is stress simpelweg de Engelse vertaling van het woord spanning, dus dat helpt ons niet verder. Stress wordt vaak aangeduid al een lichamelijke reactie op externe prikkels en situaties die als bedreigend ervaren worden. Die lichamelijke reacties zijn niet specifiek voor de soort prikkel. Acute stress leidt tot de productie van adrenaline in het bijniermergschors. Dat leidt er toe dat je hartslag stijgt, de ademhaling versnelt, je krijgt klamme handen en je...

In de schaduw van zijn staart, oftewel de rode eekhoorn

Een passender naam hadden de Grieken niet kunnen bedenken voor dit betoverende knaagdier. Boombewoner bij uitstek bouwen deze pluimstaarten op vijf tot zes meter hoogte hun nesten. Ze stellen daarmee ook eisen aan hun woonomgeving, eiken moeten wel veertig jaar zijn, beuken zelfs wel zestig, voor een eekhoorn er mee genoegen neemt als woonplaats. Ze geven eigenlijk de voorkeur aan uitgestrekte naaldbossen, of op zijn minst gemengde bos met niet al te veel loofbomen. Het zijn vlijtige verzamelaars van noten, eikels en kegels van naaldbomen en leggen...

September, herfstmaand of nazomer?

Officieel begint de herfst 23 september. Maar elk jaar is er de kans dat het met recht de nazomer genoemd mag worden. Houden we het veiliger op de fruitmaand. Bij uitstek is de maand van kastanjes, appels en peren. En van heel veel vruchten en bessen, zoals de lijsterbes, de kardinaalsmuts en de duinroos. Veel planten bloeien vrolijk door, en sommige zoals de klimop en de herfsttijoos (daarover zo meer) beginnen deze maand pas met de bloei. Het belang van de kleine klimopbloemetjes voor insecten moet niet onderschat worden. Vlinders kunnen er nog volop...

Komt leven op aarde uit de ruimte?

Net zoals alles op aarde zijn wij uit sterrenstof opgebouwd. Maar minder duidelijk is of het leven op aarde ook letterlijk uit de ruimte kwam aanwaaien, via aminozuren, de bouwstenen van onze eiwitten op meteorieten en kometen. Een oudere theorie zegt dat het op aarde gebeurde: in een oersoep van water gemengd met waterstof, methaan en ammoniak ontstonden door blikseminslag de bouwstenen van het leven. Nog een andere theorie zegt dat het leven op aarde ontstond diep in de oceanen, bij hete bronnen. Zekerheid is er niet, misschien weten we...

Landbouw zonder taboes

Meer dan de helft van ons land bestaat uit landbouwgrond. Het merendeel daarvan is grasland, lees veeteelt. De grondprijzen swingen de pan uit, zeker ook die van landbouwgrond. Want er is gebrek aan ruimte. De klassieke opvatting over landbouw staan daarbij onder druk. Vasthouden aan de huidige productie van vlees en melk (voor een fors deel voor de export) loopt vast vanwege hoge vaste lasten en milieuschade. Dat geldt zeker ook voor het invoeren van soja en kunstmest en het, toegegeven afgenomen, gebruik van bestrijdingsmiddelen. De alternatieve insteek, extensieve en biologische kringlooplandbouw, vraagt eerder...

Elke stad een sponsstad?

Water en steden word een ingewikkeld verhaal. Aan de ene kant vragen veel mensen op een klein oppervlak om veel en schoon water. En dat des te meer nu de temperaturen in de stad hoog kunnen oplopen. Aan de andere kant komen er steeds meer lokale stortbuien op ons af die vaak lang op één plek blijven hangen. Door bebouwing en bestrating kunnen dan watermassa’s vaak alleen via het riool afgevoerd. Met als gevolg riool-overstort, watervervuiling en vaak aanzienlijke schade aan openbare en particuliere gebouwen.

In 2015 is op init...

Huid en zon

De huid is ons grootste orgaan. Onze huid is van levensbelang, als bescherming tegen onheil van buiten, regelaar van temperatuur en waterbalans. En dan benoemen we alleen nog maar het allerbelangrijkste. De blootstelling aan zonlicht, en daarmee ultraviolet (UV) licht, speelt daarbij een grote rol. Een positieve, door de productie van vitamine D. Een heel negatieve, door de enorme kans op huidkanker. Dat laatste geldt, anders dan velen denken, ook voor mensen met een gekleurde huid. De illusie dat je door bruin worden beschermd zou zijn tegen de -vaak dodelijke- gevolgen van UV bestaat...

Augustus, de rijke zomermaand

Augustus heet ook van oudsher de oogstmaand. Toch is tegenwoordig al heel veel van de oogst binnengehaald. Door de verregaande mechanisatie kan dat, afhankelijk van het weer, ook allemaal heel snel. Vernoemd is de maand naar de eerste keizer van het romeinse rijk. Die kan zich vereerd voelen want augustus voelt aan als de zomermaand bij uitstek, met zo’n 25 warme (>20 graden) en 8 zomerse dagen (>25 graden) en inmiddels ook toenemend tropische dagen. De zon is de laatste jaren tien uur meer gaan schijnen. Ook is het zo’n 25 mm meer gaan rege...

De kantige basterdwederik, die kent toch iedereen!

Wie het onkruid tussen de straattegels weg wil halen komt soms voor echte dilemma’s. Zoals bij die prachtige, subtiele plant van zo’n vijftig centimeter, met smalle blaadjes als van een wilg en spits roze bloemknoppen die zich ook gesloten als veelbelovend aankondigen.

Bij nakijken heet die plant de kantige basterdwederik. Wederik is een oude benaming voor wilg. Geen familie daarvan maar het lijkt van wel, daarom de aanduiding bastaard. En dat kantige is ook meteen duidelijk als je de stengel bekijkt en voelt, je kan de sten...

Wat is leven? En dat is een vraag voor een bioloog?

Het lijkt wel een beetje raar, want letterlijk bestudeert een bioloog het leven. Dan zou je toch mogen verwachten... Ook al voelt iedereen wel ongeveer aan wat leven is, toch is het geen makkelijk vraag om te beantwoorden.

Volgens sommigen is voortplanting een essentieel kenmerk van leven. Maar ja, leeft een gecastreerde hond dan niet? Alle levensvormen bestaan uit cellen, maar is die eigenschap dan een voldoende definitie?

Dode kurk bestaat immers ook uit cellen. Op school leer je zeven kenmerken van...

Microplastics, in onze hersenen zitten inmiddels ruim twee plastic zakjes.

Het leek zo’n geweldige ontwikkeling, de ontwikkeling van plastics. De koppeling van series eenvoudige chemische verbindingen uit de groep van de koolwaterstoffen tot zogenaamde polymeren. De toepassingen waren, en zijn, legio, zoals in de textiel, in de cosmetica, in autobanden, de verpakingsindustrie, de bouwwereld. Maar inmiddels zijn we toch wel wat anders gaan aankijken, tegen die synthetische plastics. Afbraakproducten , in de vorm van microplastics, zijn overal, in de oceanen, op antartica en in vrijwel alle planten en dieren op aarde. En recent is gevonden da...

Juli, hooimaand?

Traditioneel heet de warmste maand van het jaar hooimaand. Maar dat geldt tegenwoordig alleen voor blauwgraslanden en andere natuurweiden. De meeste boeren zijn dan al hun tweede of derde grasoogst toe. De maand juli, genoemd naar Julius Caesar, is de maand van vlinders en distels, bloeiende kamperfoelie en zwanenbloemen.

Ook de aardappels bloeien, en waar ze een kans krijgen bloeien klaprozen en korenbloemen in de akkerranden. In het water bloeien de waterlelies, de grootste bloemen van ons land.

Ook op de kwelder is het een top-bloeimaand, met soorten als de lamsoor...

Jongeren natuur en ecologie

Als er één groep belang zou moeten hebben bij natuur en ecologie dan zou het toch die van jongeren moeten zijn. De vanzelfsprekendheden lijken er vanaf, voor een ieder die gedachten om de toekomst maakt. Een gezonde toestand van de natuur, schoon water, schone lucht, een schone bodem, het lijkt in hoog tempo uit onze handen te glippen.

PFAS en microplastics, soortensterfte op ongekende schaal, biotoopvernietiging en klimaatverandering die zich steeds verder versnelt, dat zijn de trefwoorden voor de komende generatie. Schoolboeken met degelijke teksten over het belang van de...

Voor vrouwen is het signaal voor hartklachten je niet goed voelen, slecht slapen, hartkloppingen en vermoeidheid. Bij mannen is het vaak pijn op de borst. Het is te hopen dat de arts en verpleegkundige dat weten. Want in de geneeskundepraktijk, maar ook in medisch onderzoek is geheel ten onrechte de man de maat van alle dingen geweest.

Voorkeur voor mannen in onderzoek was en is al heel lang een hardnekkig fenomeen. Vrouwtjes knaagdieren hebben een lastige oestrus-cyclus, zoals vrouwelijke primaten een menstruatiecyclus. Dat die cyclus dus de realiteit is voor de halve mensheid was de...

Deze wat merkwaardige vraag zouden teken ook over de mens kunnen stellen natuurlijk. 🌳☀️

Begrijpelijk is het wel een beetje, behalve dat teken ons bloed aftappen dragen ze ook nog eens heel vervelende ziektes over, waarvan Lyme bij ons de verreweg meest voorkomende is. Teken doen het al heel lang heel goed op aarde. Al op een dinosaurusveer van 99 miljoen jaar oud is een teek gevonden (in barnsteen).

Deze spinachtige diertjes hebben een ingewikkelde ontwikkeling van ei tot larve tot nimf tot volwassen teek waarvoor ze meestal bloed van drie verschillende gastheren nodig hebben. Wij hebben vooral...

In deze aflevering nemen Menno en Erwin je mee de zomer in—of nou ja, meteorologisch nog even lente—maar in de natuur barst juni uit zijn voegen! 🌼

Ontdek waarom juist deze maand het hoogste aantal bloeiende planten telt, waarom de vlinders ineens verdwijnen (de beruchte vlinderdip) en waarom spreeuwenjong zoveel vetter zijn dan hun ouders. 🌳☀️

Van zingende Tjiftjafs tot zwanenbloemen, van harig wilgeroosje tot terugkerende koekoeken – juni is rijk, bont en vol leven.

Luister mee naar een bloemrijke en humorvolle ode aan misschien wel de mooiste maand van het jaar.

Volg de pod...

Uitsterven is doodnormaal

De schattingen lopen nogal uiteen, maar er leven op aarde tussen de 1,5 en 2,1 miljoen soorten dieren, planten en schimmels. Dat is nog geen procent van het aantal uitgestorven soorten , dat de 200 miljoen zeker overstijgt. Zoals het woord het al zegt, uitsterven is doodnormaal. De variatie in bestaans-duur van een soort is enorm. Sommige soorten houden het miljoenen jaren uit, andere slechts een fractie van een jaar. Normaal gesproken sterven ieder honderd jaar zo’n 200 soorten uit. Toch kan het met dat uitsterven ook behoorlijk uit de hand lopen.

In de geschiedenis van he...

Menno & Erwin Nieuwsbrief

Aflevering: Is ons water wel schoon genoeg?

Met speciale gast Hilde Prummel, directeur van het Waterlaboratorium Noord

Beste luisteraars,

In het tweede deel van ons tweeluik over water duiken we – samen met Hilde Prummel – dieper in een ander urgent probleem: de kwaliteit van ons drinkwater. Want zelfs als we straks voldoende water hebben, rijst de vraag… is dat water wel schoon genoeg?

Hilde, directeur van het laboratorium dat dagelijks drinkwater test in Noord-Nederland, maakt duidelijk dat ons kraanwater strenger wordt gecontroleerd dan flessenwater. Toch waarschuwt ze voor s...

Water: is er wel genoeg?

Drinkwater is nog steeds absurd goedkoop, en dat is misschien iets waar we gauw van af moeten. Want sinds de zomer van 2018 weten we dat we zelfs in Noord-Nederland te weinig water kunnen hebben zegt Hilde Prummel van Waterlaboratorium Noord. Waterbesparing, het voorkomen van de verspilling van drinkwater in douche en wc, hergebruik van water in industrie en landbouw, het wordt onvermijdelijk in de nabije toekomst. We mogen wel iets meer waardering, ook financieel, hebben voor de huidige kwaliteit van ons drinkwater.

Volg de podcast en word gratis...

Dassen in beeld

Ontdek het fascinerende leven van de Europese das: potige sociale gravers en alleseters. Dankzij wildcamera’s krijgen we unieke inkijkjes in hun nachtelijke bestaan. Inmiddels zijn ze ook weer aanwezig in Groningen. Het gaat best goed met deze indrukwekkende burchtbewoners, ondanks bedreigingen, zoals verkeer en zelfs recent weer een poging tot vergiftiging

🎧 Volg de podcast en word gratis lid via mennoenerwin.nl voor meer natuur en wetenschap verhalen. abonneer je daar ook op de nieuwsbrief met 5 tips hoe spot ik een dassen burcht

We hebben vanaf deze week een k...

De groeimaand mei

Genoemd naar de Griekse moedergodin Maia (die de dingen van de natuur laat groeien) is de maand mei voor de Nederlandse natuurliefhebber een hele drukke maand. Vrijwel alle vogels broeden hun eieren uit en/of verzorgen hun jongen (zie podcast 114: in mei leggen alle…). Ook de laatste lange afstand trekkers, vogels en vlinders, zijn terug uit Afrika. De bomen staan allemaal in blad, het aantal bloeiende planten explodeert. En daarmee breekt een heel drukke tijd aan voor de insecten. Hun larven eten zich te berste aan het jonge blad, de volwassenen verzamelen stuifmeel en le...

De moeilijke keuzes van de koekoek

Al 2600 jaar geleden schreef de Griekse dichter Aesopus over de luie koekoek die het voor zich en haar jong makkelijk maakt door haar eieren in het nest van andere vogels te deponeren. En ook daarna wonden talloze auteurs zich op over die ontaarde ouders die zelf al lang weer op weg waren naar het zonnige Afrika terwijl veel te kleine pleegoudervogels moeizaam probeerden hun vraatzuchtige jongen groot te brengen. Biologen beschrijven dat fenomeen als broedparasitisme. Van de tienduizend vogelsoorten bedrijven er een goede honderd broedparasitisme.

Daaronder zijn koevogels, honingspeurders...

Zomer en wintereik

Er groeien twee eikensoorten in Nederland, de winter en de zomereik. Die namen suggereren grote verschillen tussen beide soorten in het jaar, maar dat valt nogal mee. Officieel behouden wintereiken de hele winter door hun blad en verliezen ze die pas in het late voorjaar. Maar ja, dat is soms ook het geval bij de zomereik, zeker als die nog jonger is en nog niet zo hoog opgegroeid.

Hoge bomen kunnen het allebei worden, tot wel veertig meter. In vergelijking is de zomereik wat ruiger, heeft een grillige kroon met veel dwarse...

Wat is geluk? In sommige talen zijn er wel tien woorden voor. Dat duidt al op problemen. Laten we het simpel proberen te houden, we hebben het hier niet over geluk hebben maar over gelukkig zijn. Maar dan nog. Gehuwde mensen zijn 30% gelukkiger dan ongehuwden, blijkt uit vragenlijst onderzoek.

Wat betekent dat? En waar komt dat door? Heeft dat iets met biologie van doen? Een heleboel als je de media mag geloven. Er wordt graag gesproken over de vier gelukhormonen. Endorfines, een soort inwendige morfines die tegen pijn helpen. Oxitocines, die bijvoorbeeld na de bevalling door een...

In de tweede maand van de lente lijkt het planten- en dierenleven pas goed op gang te komen. April is de maand dat meer dan de helft van al onze vogelsoorten aan het broeden slaat. Ten opzichte van de vorige maand verdubbelt het aantal bloeiende plantensoorten.

Kortom, het wordt aanpoten voor de wandelaar om alles bij te houden. De herkomst van de naam april lijkt de opmars van het leven te bevestigen. De meeste stemmen gaan naar de verwantschap met het Latijnse woord voor openen: “aperire". Maar ja, het zou ook simpelweg de tweede maand (va...

Aflevering: Au!

Pijn gaat van au. Het doet zeer, en tegelijk is het goed dat het er is. Dat klinkt niet bemoedigend voor wie pijn lijdt, zeker niet als het om chronische pijn gaat. Maar evolutionair is de functie van pijn wel duidelijk, het is een signaal om zich acuut aan een gevaarlijke situatie te onttrekken en die in de toekomst te vermijden. Vaak gaat het dan om acute pijn veroorzaakt door verwondingen, stoten, snijwonden, zuurstofgebrek, kou, hitte, straling. Die vormen van pijn worden waargenomen door nocireceptoren, pijnvoelers in zenuwuiteinden van de huid en bijvoorbeeld bot- en...

Aflevering: Twee neven Beijerinck: bijzondere biologen

Er zijn nogal wat vernoemde wetenschapsprijzen in Nederland. Meestal dragen die de naam van een illustere wetenschapper. Die prijzen zijn tegenwoordig steeds belangrijker voor onderzoekers, zowel voor de bevordering van hun carrière als voor de financiële ondersteuning van het onderzoek. Want onderzoeksgelden worden steeds schaarser. Twee van die prijzen dragen de naam Beijerinck, en dat is opmerkelijk omdat ze over nogal verschillende biologische onderzoeksgebieden gaan. Hoe kan dat? De één is een prijs voor virologie, het onderzoek naar virussen, de ander een prijs voor ecologisch veldonderzoek. Het blijkt om twee...

Aflevering: En dan is daar een ransuil

Zonder hem gezien te hebben verraadt de Merlin bird id app dit weekend zijn aanwezigheid. Reden tot vreugde want het is al een tijd geleden dat de nachtelijke roep van de man en het antwoord van een vrouwtjes ransuil de aanwezigheid van een broedpaar in de buurt deed vermoeden.

Het gaat niet zo goed met de ransuil in Nederland. Er zijn wel veel overwinteraars vanuit het noorden van Europa maar het aantal broedparen is in dertig jaar met 80 % afgenomen. Nog drieduizend broedparen is een optimistische schatting...

Aflevering Maart van ons Wandeldagboek

De Magie van Mars: Meer dan Oorlog

Maand maart is genoemd naar Mars, de god van de oorlog. Want in het voorjaar werd het in de oudheid weer tijd voor deze bezigheid. Gelukkig is Mars ook de god van de vegetatie, dus komt het toch nog helemaal goed voor deze podcast. Wat de natuur in maart vooral kenmerkt is dat er veel, en zeker ook de vegetatie op gang komt.

Een Astronomical Moment: De Equinox 🌞

De 21e is er het tweejaarlijkse bijzondere moment van de equinox: de...

Onderwerp: Kou en hitte

Beste lezer,

We kunnen best goed met kou omgaan, zelfs onder nul graden (behalve mijn vrouw). In elk geval is hitte voor veel van ons vervelender en gevaarlijker. In combinatie met een hoge luchtvochtigheid is zelfs een temperatuur van 35 ̊C na een uur of zes al fataal voor een gezonde jongere. Schattingen zijn dat zelfs in ons land met zijn gematigd klimaat jaarlijks 1500 tot 3000 mensen zullen sterven aan hittestress.

Ons lichaam heeft beperkte mogelijkheden omoververhitting te voorkomen. Vooral ouderen krijgen problemen met aanpassingen als het meer en efficiënter zw...

Onderwerp: Social Darwin

Beste lezer,

De filosoof Spencer legde mede door zijn slagzin “survival of the fittest”de basis voor sociaal darwinistische gedachten. Hij trok de evolutiegedachtes van Darwin zonder omwegen door naar de menselijke maatschappij. Weliswaar nam Darwin die slagzin later over, maar de kern van zijn evolutiegedachten was en bleef de natuurlijke selectie van variaties in de erfelijkheid. Die leidt tot de ontwikkeling van de soorten op aarde. Darwin realiseerde zich dat ook in de ontwikkeling van de mens specifieke eigenschappen als intelligentie een rol speelden. Maar hij was veel terughoudender om daarmee soci...

Beste luisteraars en lezers, hier weer een nieuwe aflevering van onze Menno en erwin podcast:

“Men kan betwijfelen of er veel andere dieren zijn die zo'n belangrijk aandeel in de geschiedenis van de wereld gespeeld hebben als deze laag georganiseerde schepsels". Aan het woord is Darwin, en hij heeft het over regenwormen. Zijn laatste en meest succesvolle boek ging over humusvorming en de rol van regenwormen. Meer dan veertig jaar bestudeerde Darwin deze dieren, onderwierp ze aan experimenten en schreef ze zelfs intelligentie toe. Twijfel loos spelen regenwormen een enorme rol op aarde. Men schat dat ze de...

Onderwerp: 🐦 Het bijzondere van de natuur in februari

Beste lezer,

Februari is de ideale maand om de dingen in de natuur te zien. Juist omdat er vaak nog niet zoveel te zien is, zie je wat er wel te zien is beter. Op de achtergrond gebeurt er van alles, planten bereiden zich voor op de lente, vogels zijn hun verre reis uit Afrika naar onze streken aan het voorbereiden of al begonnen. Maar wat we nu zien is vaak nog maar heel aarzelend. Winterharde bolgewassen als sneeuwklokjes en akonieten staan in bloei, net zo als de...