Türkmenistan

Şu ýyl II Jahan urşunda Nazi Germaniýasyndan üstün çykylmagynyň 80 ýyllygy bellenip geçilýär. 1941-1945-nji ýyllaryň urşy Türkmenistanyň döwlet mediasynda Beýik Watançylyk urşy atlandyrylýar. Dünýä Türkmenleri programmamyzyň nobatdaky sany şu tema gönükdirilýär.

Azatlyk Radiosynyň harby edaralardan habarly çeşmeleri käbir harby bölümlerde dowam edýän edýän korrupsiýa, ogurlyk hadysalarynyň çagyryş boýunça harby gullukçylaryň iýmit üpjünçiligini agyrlaşdyrýandygyny aýdýar.

Prezident Serdar Berdimuhamedow rus kärdeşi Wladimir Putiniň çakylygy boýunça jahan urşunda gazanylan ýeňşiň 80 ýyllygy mynasybetli Moskwada geçirilýän dabara gatnaşýar. Bu aralykda, sebitlerde býujet işgärleri baýramçylyk çärelerine çekilýär, Magtymguly Ýaşlar guramasy weteranlara sowgat gowşurýar.

Prezident Serdar Berdimuhamedowyň 9-njy maýda Moskwada 1941-1945-nji ýyllaryň urşunda Nazi Germaniýasyndan üstün çykylmagyna bagyşlanyp geçiriljek baýramçylyk dabarasyna gatnaşmagyna garaşylýan mahaly, häkimiýetler ýurt içinde bu urşuň wagyz edilmegine we sowet mirasyna garşy göreşi güýçlendirýär.

Türkiýede 28-nji aprelde polisiýa tarapyndan tussag edilip, şondan bäri Ankaranyň “Akýurt” deportasiýa merkezinde saklanýan türkmen aktiwistleri Alişer Sahatow we Abdulla Orusow 6-njy maýda başga deportasiýa lagerlerine geçirildi.

Şu günler Balkan welaýatynyň Balkanabat we Türkmenbaşy şäherleriniň ýaşaýjylary elektrik energiýasy bilen üpjünçiligiň ýygy-ýygydan bökdelmegine şaýat bolýarlar. Şeýle bökdençlikler hatda prezident Serdar Berdimuhamedowyň bu sebite amala aşyran iş saparynyň dowamynda hem gaýtalandy.

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow 5-nji maýda resmi sapar bilen Fransiýada bolup, prezident Emmanuel Makron bilen duşuşdy.

Şu günler Tejen etrabynda raýatlardan ýaşaýyş jaýlarynyň we söwda dükanlarynyň diwarlaryna döwlet baýdagyny asmaklyk talap edilip başlandy. Bu talaplar soňky wagtlarda türkmen dilli sosial hasaplarda döwlet nyşanlary bilen bagly wideolaryň ýygy-ýygydan paýlaşylýan pursatlaryna gabat gelýär.

Türkmenistanda raýatlaryň häkimiýetleriň soňky döwürde aktiwistlere, garaşsyz žurnalistlere we öz hukuklaryny gorap çykyş edýänlere garşy güýçlendiren basyşlaryna bolan nägileligi artýar diýip, Azatlyk Radiosynyň ýerli synçysy ýutdaky soňky özgerişliklere ünsi çekýär.

Soňky günlerde Balkan welaýatynda kanun goraýjy edaralar ýerli ýaşaýjylar bilen ýygnak geçirip, daşary ýurtlarda ýaşaýan türkmen aktiwistlerine we garaşsyz habar serişdelerine garşy wagyz-nesihat çärelerini güýçlendirdi.

Prezident Serdar Berdimuhamedow 1-2-nji maýda Balkanaiş saparyny amala aşyryp, Awaza milli syýahatçylyk zolagyna baryp gördi, Halkara howa menziliniň açylyş dabarasyna gatnaşdy. Ýöne bu dabaralar ýerli ilatyň aňynda berk çäklendirmeler astynda ýerine ýetirilen mejbury çäreler hökmünde galdy.

Türkmen resmisi BMG-niň Gynamalara garşy komitetine beren hasabatynda Türkmenistanda gomoseksual adamlara ýowuz daraşylmagy baradaky maglumatlary ret etdi. Ýöne LGBT jemgyýetiniň wekilleri resmi beýanatlar bilen özleriniň ylalaşmaýandyklaryny aýdýarlar we hukuk bozulmalaryna ünsi çekýärler.

Dünýä Türkmenleri programmamyzyň nobatdaky sany 3-nji maý – Bütindünýä metbugat azatlygy güni mynasybetli erkin metbugatyň Türkmenistandaky ýagdaýyna gönükdirilýär.

Häkimiýetler özleri ýa-da ýakynlary döwlet edara-kärhanalarynda işleýän hem-de döwlet tarapyndan 'ygtybarly hasaplanýan' adamlary haj zyýaratyny amala aşyrmak üçin Saud Arabystanyna ibermäge taýýarlyk görüp başlady diýip, çeşmeler aýdýar.

Biz halkara arenasynda bolup geçýän wakalary türk we rus media serişdeleri arkaly, ýurt içini Azatlyk Radiosy arkaly synlaýarys, ýöne soňky wagtlarda häkimiýetler Internet elýeterliligini barha çäklendirip, ilatyň aragatnaşyk mümkinçiliklerini gysyp başlady diýip, birnäçe türkmenistanly aýdýar.

Golaýda Mary welaýatynyň Ýolöten etrabynyň RÝNÝ edarasyna (ZAGS) nika baglaşmaga baran raýatlardan saglyk ýagdaýy barada lukmançylyk kepilnamasy soralyp başlandy diýip, çeşmeler aýdýar.

Türkmen wekiliýeti BMG-niň Gynamalara garşy komitetiniň Ženewada geçirilen mejlisinde eden çykyşynda Azatlyk Radiosynyň Türkmenistanda merhum bolan habarçysy Hudaýberdi Allaşowyň häkimiýetler tarapyndan yzarlamalara sezewar edilmändigini hem-de onuň ‘arakhor bolandygyny’ öňe sürdi.

Türkmenistanda aprel aýynyň soňky ýekşenbesinde Bedew baýramçylygy dabara bilen bellenýän mahaly, býujet işgärleri baýramçylyk çärelerine mejbury çekilýär. Bu barada Azatlyk Radiosynyň habarçysy Ahal welaýatynyň edara ediş merkezinden maglumat berýär.

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow geçen hepdede Merkezi Aziýa ýurtlarynda – Gazagystanda, Gyrgyzystanda we Özbegistanda – "dostlukly saparlarda" boldy. Synçylar bu saparlaryň sebitde Türkiýäniň täsirine garşylygyň döreýän pursatlaryna gabat gelmegine ünsi çekýärler.

Paýtagt Aşgabatda ýerleşýän orta mekdeplerde abatlaýyş işlerine niýetlenip, her bir okuwçydan 150 manat möçberinde pul ýygnalyp başlandy. Bu barada Azatlyk Radiosynyň habarçysy ene-atalara salgylanyp, 25-nji aprelde maglumat berdi.

Halk Maslahatynyň başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygyndaky türkmen wekiliýeti 23-24-nji aprelde iki günlük “dostlukly sapar” bilen Özbegistanda bolýan mahaly, türkmen mediasynda hem-de jemgyýetçilik pikir alyşmalarda türkmen-özbek gatnaşyklarynyň häzirki durumy maslahat edilýär.

Türkmenistanyň adalatçysy 23-nji aprelde ýurduň iri ýokary okuw jaýlarynyň birine sapar edip, ynsan hukuklarynyň ýurtdaky ýagdaýy boýunça “möhüm duşuşyk” geçirdi. Talyplar bu ýygnaga mejbury çekildi.

Gurbanguly Berdimuhamedowyň gyzy, Haýyr-sahawat gaznasynyň bejeris işleri boýunça wise-prezidenti Oguljahan Atabaýewanyň Mary welaýatyndaky saglyk edaralaryna, şeýle-de maýyplar öýüne baryp görmegine garaşylýar, şäherde abadanlaşdyryş işleri ýaýbaňlandyrylýar diýip, ýerli çeşmeler aýdýar.

Türkmenabat şäheriniň eteginde ýerleşýän gadymy Amul galasyna syýahata barýan ýaşlardan polisiýa tarapyndan gorkuzylyp pul alynmagy barada habarlar gowuşýar.

Bu sepgitler entek deňizdäki damjadyr, ýöne şeýle özgerişler jemgyýetdäki açyk pikir alyşmalaryň netijesidir diýip, ýerli synçy Türkmenistanda daşary ýurtlular üçin elektron wiza düzgüniniň girizilmegini we golaýda ýollary baglanan türkmen zenanlarynyň Türkiýä gitmegine rugsat berilmegini seljerdi.

Işçi ýetmezçiliginiň arasynda, zähmet-düzediş işlerine höküm edilen adamlar Mary şäherinde ýerleşýän şeker zawodynda işe çekilýär, bu ýerde alkogola baglylykdan bejergä mätäçlik çekýän adamlar hem bar diýip, zawodyň önümçilik işlerinden habarly çeşme Azatlyk Radiosyna gürrüň berdi.