Piknik Naukowy

Na marginesach starodruków można znaleźć wiele ciekawostek. We wczesnej nowożytności obowiązywały zalecenia, aby notować na książkach. Służyły do tego szerokie marginesy. Czasem są to proste notatki dotyczące treści, ale bardzo często również opinie o tekście lub nawet inwektywy pod adresem autora...

Zespół badaczy z kilku polskich ośrodków naukowych pracuje nad materiałami, które mogą zrewolucjonizować sposób zarządzania temperaturą w budynkach. Inspiracją do projektu stały się... skrzydła motyli, zdolne zarówno do niemal całkowitego pochłaniania światła, jak i wyjątkowo skutecznego jego odbijania. Dzięki temu innowacyjnemu podejściu w przyszłości możliwe może być ograniczenie zużycia energii na ogrzewanie i klimatyzację.

Zespół badaczy z kilku polskich ośrodków naukowych pracuje nad materiałami, które mogą zrewolucjonizować sposób zarządzania temperaturą w budynkach. Inspiracją do projektu stały się... skrzydła motyli, zdolne zarówno do niemal całkowitego pochłaniania światła, jak i wyjątkowo skutecznego jego odbijania. Dzięki temu innowacyjnemu podejściu w przyszłości możliwe może być ograniczenie zużycia energii na ogrzewanie i klimatyzację.

Skrzydła motyli, od wieków inspirowały artystów, architektów i konstruktorów, a to wszystko dzięki połączeniu estetyki, funkcjonalności i złożonej mikrostruktury. Do dziś zabezpieczenia na euro, dolarach czy funtach, gdzie elementy optyczne zmieniają barwę pod różnymi kątami, powstały dzięki podglądaniu skrzydeł motyli. Świat przyrody ma jeszcze więcej inspiracji...

Dr Tomasz Michalik z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW pokazuje w pionierskich badaniach, że to, na czym skupiamy wzrok, patrząc na zabytki, może wzbogacić naszą wiedzę o przeszłości, pomóc zrozumieć sposoby jej interpretowania, a także uczynić dziedzictwo archeologiczne przystępnym dla przedstawicieli różnych kultur.

GARD-EN to projekt, który łączy technologię z miłością do roślin. Został opracowany przez studentów Politechniki Krakowskiej. Stworzyli oni niskobudżetową platformę która pomaga monitorować stan naszych roślin, gdy nie ma nas w domu.

Polityczni influenserzy istnieli od dawien dawna. Takim przykładem jest czołowy myśliciel epoki oświecenia - Wolter. Pisał teksty uzasadniające rosyjską interwencję wojskową w Polsce. Jak wynika z badań warszawskiego naukowca - dra Jacka Kordela, filozof nie tylko korespondował z Katarzyną II, ale także przygotowywał teksty propagandowe.

Od ponad dwóch dekad polscy archeolodzy prowadzą badania w Turkmenistanie, koncentrując się głównie na terenie blisko granicy z Iranem i Afganistanem. Ich prace znacząco przyczyniły się do poznania historii regionu, zwłaszcza związanej z zoroastryzmem i świątyniami ognia.

Czy chmiel, znany przede wszystkim z piwa, może stać się bazą dla nowoczesnych preparatów leczniczych? Odpowiedzi na to pytanie poszukiwać będą naukowcy z Politechniki Warszawskiej i Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Komputery kwantowe to przyszłość, a ich zastosowania przyspieszy pracę w wielu dziedzinach. Obecnie polscy naukowcy pracują nad kwantowym przetwarzaniem sygnału. To rozwiązanie pozwoli na super bezpieczną łączność i przyspieszy pracę tradycyjnych komputerów.

Opowiadamy o... bumerangu z Jaskini Obłazowej niedaleko Białki Tatrzańskiej. Okazał się on starszy niż przypuszczaliśmy. To też dowód na bardzo wczesne pojawienie się człowieka na terenie obecnej Polski.

Od kilku dni Europę Zachodnią - od Portugalii po kraje Morza Śródziemnego - nawiedzają ekstremalnie wysokie temperatury, sięgające nawet do 40 stopni. W świecie antycznym takie zjawiska również miały miejsce. Konstruktorzy w Imperium Rzymskim znali kilka rozwiązań architektonicznych, które dawały ukojenie podczas upalnego lata...

Na co można się natknąć spacerując leśnymi ścieżkami w Choczewie i jakie tajemnice skrywa znajdująca się tam stara huta szkła? Archeolodzy natrafili na pozostałości zabudowy pieca pochodzącego z XVIII wiecznej huty. Jakie jeszcze artefakty możemy tam znaleźć?

W jaki sposób pachnie wieczność - a konkretnie starożytne mumie? Takie zadnie postawili sobie naukowcy z Polski i Chorwacji. Odkryli, że 5-tysięczne szczątki egipskich faraonów pachną drewnem, przyprawami i delikatnymi nutami kwiatowymi. Jak przebiegło to badanie?

Na dnie Jeziora Lednica archeolodzy podwodni odkryli drewnianą belkę z wizerunkiem ludzkiej twarzy. Prawdopodobnie wyrzeźbioną ponad 1000 lat temu. Maska mogła mieć funkcję obronną lub wierzeniową, co poszerza świat wyobrażeń mieszkańców wczesnopiastowskiego grodu.

W świecie zwierząt, podobnie jak w świecie ludzi: mamy śmiałków i nieśmiałków. Dotyczy to również kijanek. To właśnie ich zachowaniom przyjrzeli się biolodzy z Mazurskiego Centrum Bioróżnorodności i Uniwersytetu Warszawskiego. W tym odcinku o tym, jakie czynniki kształtują cechy behawioralne płazów i czy "doświadczenia życiowe" kijanek wpływają na zachowania dorosłej żaby.

Lakier do paznokci, który nie tylko zdobi, ale też leczy ból, stany zapalne czy infekcje grzybicze? Dzięki studentom i naukowcom Politechniki Krakowskiej taki nowatorski pomysł może stać się rzeczywistością. Krakowscy biotechnolodzy, pracują nad innowacyjnymi lakierami do paznokci, które mogą dostarczać substancje lecznicze - zarówno miejscowo, jak i ogólnoustrojowo.

"A study in Isolation" to międzynarodowy projekt autorstwa Jana Świerkowskiego który łączy naukę i sztukę. Dwoje artystów zostało zamkniętych w hubie na dwa tygodnie aby zbadać co się dzieje z umysłem i ciałem w izolacji, i w jaki sposób izolacja wpływa na kreatywność.

Kończy się kosmiczna misja Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego - pierwszego Polaka na orbicie od czasów Hermaszewskiego. Sławosz realizował eksperymenty naukowe na pokładzie ISS, promując jednocześnie polską naukę i inżynierię. Teraz czas na podsumowanie tego przełomowego etapu.

Psycholodzy z Uniwersytetu SWPS badali: kto w Polsce czuje niechęć do osób o odmiennych poglądach. Wnioski są...zaskakujące i dają powody do optymizmu.

Człowiek przez lata oddalił się od przyrody. Panicznie boimy się insektów, owadów czy kleszczy. Jakie mogą być konsekwencję odsunięcia się człowieka od przyrody? Gość: profesor Łukasz Łuczaj z Uniwersytetu Rzeszowskiego.

W naszej podróży w czasie i przestrzeni przenosimy się do starożytnej Turcji. Tam prace prowadziła grupa archeologów, która badała jedną z najwcześniej rozwiniętych osad rolniczych. Wnioski są zaskakujące: panował tam... matriarchat i egalitaryzm.

Sudan jest krajem o bogatej historii archeologicznej, określanym mianem "perły archeologicznej" ze względu na liczne odkrycia, w tym stanowiska wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Należą do nich m.in. stanowiska kultury Kerma, a także fascynujące znaleziska z epok prehistorycznych na Pustyni Bajuda. Polscy archeolodzy odgrywają znaczącą rolę w badaniach na tych terenach, dokonując odkryć, które rzucają nowe światło na pradzieje Sudanu. Jakie wciąż nieodkryte tajemnice skrywają w sobie piaski pustyni w Sudanie?

W Warszawie ma powstać zespół, który nie tylko pomoże projektować i testować urządzenia kwantowe, ale także potwierdzi, czy rzeczywiście działają tak, jak deklarują ich twórcy. W projekt zaangażowani są fizycy z Polskiej Akademii Nauk.

Sieć Badawcza Łukasiewicz wykorzystując najnowocześniejsze technologie przygotowuję projekt „Dostępna książka”. W ramach projektu 16 pozycji z klasyki światowej i polskiej literatury dla dzieci i młodzieży zostanie udostępnionych osobom głuchym w postaci multimedialnych materiałów edukacyjno-kulturalnych. Przekaz będzie realizowany przez osoby migające oraz - w przypadku wybranych pozycji - przez cyfrowego awatara komunikującego się w polskim języku migowym (PJM), zbudowanego na podstawie technologii zbliżonej do motion capture.

Pustynia Bajuda znajduje się w Sudanie - w miejscu najmniej zbadanym przez archeologów. Do wybuchu wojny domowej polska ekspedycja przeprowadziła tam badania i natknęła się na wile interesujących artefaktów, które rzucają inne spojrzenie na historię.

Grupa studentów z koła naukowego PUT Rocketlab Politechniki Poznańskiej zajęła pierwsze miejsce na międzynarodowych zawodach studenckich konstrukcji rakietowych w USA. Młodzi i ambitni studenci nie tylko pokonali konkurencję ale ustanowili również rekord w zakresie uzyskania najwyższego pułapu dla rakiety o napędzie hybrydowym.

Lubelscy naukowcy opracowują nową mieszkankę eko-asfaltu. Nowy produkt ma być tańszy w produkcji i przyjazny dla środowiska bo dzięki zastosowaniu nowej technologii do atmosfery trafia znacznie mniej gazów cieplarnianych.

Najnowsze badania przeprowadzone przez polskich naukowców rzucają nowe światło na zachowania mrówek. Okazuje się że mrówki - robotnice ratują swoje towarzyszki w obliczu niebezpieczeństwa. Są skłonne do niesienia pomocy w sytuacji ich zagrożenia. Nie są to jednak zachowania czysto altruistyczne bo pewien interes w tym również posiadają. Jaki?

Naukowcy z Politechniki Lubelskiej i Uniwersytetu Medycznego w Lublinie opracowali innowacyjną metodę wykrywania schizofrenii. Okazuje się, że skanowanie siatkówki oka może pomóc w diagnozowaniu tej choroby, a sztuczna inteligencja jest kluczowym narzędziem w analizie wyników. A jak to się odbywa w praktyce?

To, co człowiek wyprodukował, przetworzył a potem wyrzucił trafia na łono natury. Okazuje się jednak, że zwierzęta żyjące w wodzie mogą przyczynić się do usuwania mikroplastiku ze środowiska. Temu zagadnieniu przyjrzeli się naukowcy z Uniwersytetu Warszawskiego.

Nieznane dotąd ciała niebieskie udało się zlokalizować w Obłokach Magellana. Dokonał tego międzynarodowy zespół, którym kierował polski astronom. Obłoki Magellana to nasi bliscy, kosmiczni sąsiedzi. Czym są nowe obiekty?

Dzisiejsza produkcja baterii litowo-jonowych pochłania znaczące ilości szkodliwych dla zdrowia i środowiska rozpuszczalników, które niezbędne są do przygotowania elektrod. Naukowcy z Politechniki Warszawskiej znaleźli sposób by produkcja baterii była bardziej ekologiczna i ekonomiczna.

W "Pikniku Naukowym" kolejne spotkanie z naukowymi nowinkami. Dziś temat bardzo praktyczny... Nad metodą sprawdzenia pojemności aerozolu w nieprzezroczystej puszcze pracują inżynierowie z Politechniki Lubelskiej. Jaki praktyczny cel ma opracowanie takiej metody?

Naukowcy z Politechniki Lubelskiej opracowali innowacyjne biomateriały, które będą mogły być stosowane w ortopedii. To oznacza, że lekarze będą mogli dokładniej ocenić proces gojenia, niezakłócony przez metalowe elementy, które dotychczas utrudniały diagnozę. Dzięki nim przyspieszą leczenie złamań kończyn. Opracowane rozwiązanie może w najbliższych latach znaleźć zastosowanie w szpitalach i klinikach, przynosząc wymierne korzyści zarówno lekarzom, jak i pacjentom.

Naukowcy z Politechniki Lubelskiej opracowali innowacyjne biomateriały, które będą mogły być stosowane w ortopedii. W odróżnieniu od metalowych płytek stabilizujących kości po złamaniach, nie zaburzają one zdjęć rentgenowskich. Dzięki temu będzie można przyspieszyć leczenie złamań kończyn.

Na Uniwersytecie Warszawskim trwają badania dotyczące wpływu osobowości ryb na przetrwanie. Naukowcy chcą się dowiedzieć w jaki sposób stres wpływa na zachowanie i dlaczego tak istotna jest współpraca ryb by przetrwać.

Za nami 28. Piknik Naukowy Polskiego Radia i Centrum Nauki Kopernik. W trójkowym "Pikniku Naukowym" opowiadamy o humanoidalnym robocie Ami. To jeden z najlepszych androidow na świecie, z zaawansowana sztuczna inteligencją. Robot Ami fascynuje i przeraża, z pewności nie pozostawia nikogo obojętnego na tego typu wynalazki.

W "Pikniku Naukowym" opowiadamy o tłumaczeniach średniowiecznych tekstów z Etiopii. Warszawski filolog tłumaczy teksty z martwego już języka gyyz na angielski, a w przyszłości również polski. Dzięki jego pracy możemy się dowiedzieć o przenikaniu kultury i religii chrześcijańskiej i muzułmańskiej.

Można ją spotkać w wielu polskich lasach, ale mało kto zwraca na nią uwagę. Mrówka ćmawa jest typowym aktorem drugiego planu, bez którego trudno byłoby się nam jednak obyć. Z jednej strony, agresywna i nieugięta wobec wrogów, z drugiej bywa zaskakująco czuła i troskliwa. Nade wszystko zaś utrzymuje las w stanie naturalnej równowagi. Od kilku lat badania na temat życia mrówek ćmawych prowadzą botanicy z Uniwersytetu Warszawskiego.